Probiyotikler ilaca bağlı gastrointestinal semptomları önleyebilir

Antibiyotikler bağırsaktaki fizyolojik mikrobiyomu bozabilir ve ishale yol açabilir. Probiyotikler, Cochrane Collaboration’ın bir değerlendirmesinde özetlendiği gibi, antibiyotiğe bağlı ishali önleyebilmektedir [1] ve bu durum, yapılan büyük ölçekli çalışmalarda doğrulanmıştır[2]. Bununla birlikte, antibiyotikler bağırsak disfonksiyonuna neden olan tek ilaç sınıfı da değildir. Yakın tarihte yapılan bir sistematik değerlendirmede vurgulandığı gibi [3], proton pompası inhibitörleri dâhil olmak üzere farklı bazı ilaç sınıfları da, bağırsak mikrobiyomunun çeşitliliğinin azalmasına neden olabilmektedir. Örneğin, proton pompası inhibitörleri Clostridiales’te azalmaya ve Actinomycetales, Micrococcaceae ve Streptococcaceae’de artışa yol açmaktadır, bunların tümü daha önce disbiyozla ilişkili olduğu gösterilen ve Clostridioides difficile enfeksiyonuna karşı hassasiyeti arttıran değişikliklerdir.

Bu verilere dayanarak yapılan iki plasebo kontrollü, randomize, çift kör çalışmada, Bacillus clausii O/C, N/R, SIN ve T probiyotik türlerinin Helikobakter pilori eradikasyon tedavisinin sindirim sistemindeki yan etkileri üzerindeki etkileri incelenmiştir. İki çalışmanın birincisinde, 7 gün boyunca günde iki kez 20 mg rabeprazole, günde iki kez 500 mg clarithromycin ve günde iki kez 1 g amoxicillin kullanmak suretiyle üçlü tedavi uygulanan 120 hasta, tedavinin ilk gününden başlayarak 14 gün boyunca günde üç kez ya plasebo ya da B. clausii süspansiyonu uygulanacak şekilde (toplam günlük doz 6 milyar koloni oluşturan birim [CFU]) rasgele gruplara ayrılmıştır [4]. Gastrointestinal yan etkiler, tedavinin başlangıcından itibaren 4 hafta boyunca, doğrulanmış bir ankete göre kayıt altına alınmıştır. Benzer tasarıma sahip ikinci bir çalışmada, benzer kriterlere uyan 130 hasta kapsül şeklinde plasebo veya B. clausii alacak şekilde rasgele olarak gruplandırılmıştır [5]. Ana protokol farkı, ikinci çalışmadaki örnekleme boyutunun bir güç hesaplamasına dayalı olması ve tanımlanmış bir birincil bitiş noktasının, diğer bir deyişle ‘ilk haftadaki ishal oluşumu’ kriterinin bulunması olmuştur.

B. clausii, iki çalışma arasındaki ishal insidans farklılıklardan bağımsız olarak, tedavinin ilk haftasında ishal insidansını klinik olarak anlamlı ve istatistiksel açıdan önemli bir seviyeye indirmiştir (Şekil 1). İkinci haftada ishal insidansı daha düşük olsa da, B. clausii’nin neden olduğu risk azalması benzer şekilde gerçekleşmiştir. Ayrıca, B. clausii grubunda ishal meydana geldiğinde, bu durum plasebo grubuna göre daha kısa sürmüştür. Diğer sonuç parametreleriyle ilgili olarak, Nista çalışmasında, her iki haftada da epigastrik ağrıda bir azalma görülmüş ancak Plomer çalışmasında, bu durumu sadece ikinci haftada gözlemlenmiştir. Önemli bir nokta ise, H. pilori eradikasyon oranlarının plasebo veya B. clausii kullanımında benzerlik göstermiş olmasıdır. Netice itibariyle, Plaseboya kıyasla, B. clausii tedavisinin, semptom göstermeyen, H. pilori-pozitif deneklerde H. pilori eradikasyonuna yönelik uygulanan üçlü tedavinin yol açtığı en yaygın gastrointestinal yan etkilerin oluşumunu azalttığı sonucuna varılmıştır.

_{Menfaat çatışması: M. Plomer ve M. III Perez, Sanofi-Aventis çalışanlarıdır.}

_{Açıklama: Tıbbi makale ve yayın, Sanofi-Aventis Deutschland GmbH tarafından finanse edilmiştir.}