Üst solunum yolu enfeksiyonları ve rahatsız edici öksürükleri olan hastalar sıklıkla eczaneye başvururlar. Bitkisel müstahzarlar kendi kendine tedavide önemli bir rol oynar. Şimdi yapılan bir in vitro çalışma, Hatmi Çiçeği kökü ekstresi içeren müstahzarların biyoyapışkan ve mukoprotektif özelliklerini göstermiştir.
Üst solunum yolu enfeksiyonuna genellikle öksürük eşlik eder. Bakteriler veya virüsler, mukozada iltihabi süreçlere yol açar ve öksürük refleksinin aşırı duyarlılığına neden olur. Doğal bileşenlerin koruyucu özellikleri, tahriş olmuş mukozayı iyileştirmek için kullanılabilir: Polisakkaritler, mukoza üzerinde direngen bir koruyucu film oluşturarak rejenerasyonunu sağlar.
Mukoza üzerindeki fiziksel-kimyasal bariyerin tutulma süresi, bu koruyucu işlev için kilit öneme sahiptir. Alman “Zeitschrift für Phytotherapie” dergisinde yayınlanan bir çalışmanın yazarları, kurutulmuş Hatmi Çiçeği kökü ekstresi ve bala dayalı bir öksürük şurubunun mukozaya ne kadar süreyle yapıştığını belirlemek için bir deney gerçekleştirmişlerdir [1].
Kurutulmuş Hatmi Çiçeği kökü ekstresi ve saf arı balı (tıbbi sınıf bal) içeren bir öksürük şurubu ve tek etken madde olarak bir Althaea officinalis [Hatmi Çiçeği] ekstresi test edildi. Şurup ve ekstrenin yapışkan özellikleri, yerleşik bir mukoza modeli kullanılarak yapay tükürüğünkilerle karşılaştırıldı. Eğik bir düzlemde iki dakikadan sonra geride kalan sıvının uzunluğu ölçüldü.
Çalışmada bal içeren müstahzar, bal içermeyen müstahzara göre mukoza zarında önemli ölçüde daha uzun bir tutulma süresi göstermiştir. Hem şurup hem de saf ekstre, yapay tükürük ile karşılaştırıldığında daha düşük bir akış hızı göstermiştir.
Çalışmanın yazarları ayrıca, mukopolisakkaritlerin ürettiği mekanik bariyerin, tahriş edici zararlı maddelerin (çalışmada kafein kullanıldı) bukkal mukozadan geçişi üzerindeki etkilerini de araştırmıştır. Üç şurup incelenmiştir:
- Hatmi Çiçeği kökü ve arı balı içerikli şurup,
- Hatmi Çiçeği kökü içeren şurup,
- Dar yapraklı sinir otundan (P. lanceolata) mukopolisakkarit fraksiyonu, kekiğin flavonoid fraksiyonu ve arı balı esaslı şurup.
Çalışma modeli olarak kullanılan Franz difüzyon hücresi, üç müstahzarın hepsinin kafeinin permeasyonunu %70 ila %90 oranında anlamlı derecede azalttığını göstermiştir. Bu deney ayrıca balın genel etki üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu göstermiştir.
Özet: Mukopolisakaritler tarafından üretilen bariyer etkisi, mukozal tahrişi azaltır ve soğuk algınlığı ile ilişkili öksürüklerin dindirilmesine yol açar. Çalışmanın yazarları, müstahzarın formülasyonunun yanı sıra saf arı balı ile kombinasyonunun genel etkide önemli bir rol oynadığını dikkate değer bulmuşlardır.
