Leczenie ostrego bólu: porównanie skuteczności lizynianu ibuprofenu i ibuprofenu

Jednym z zastosowań ibuprofenu, popularnego niesteroidowego leku przeciwzapalnego, jest leczenie ostrego bólu - w przypadku którego kluczowy jest szybki czas działania. Powolne rozpuszczanie się ibuprofenu w żołądku było przyczyną opracowania lizynianu ibuprofenu, wykazującego lepszą rozpuszczalność. Tak więc w badaniach farmakokinetycznych wykazano, że maksymalne stężenie w osoczu osiągane jest szybciej, co jest ważnym warunkiem wstępnym uzyskania szybkiego początku działania [1]. Działanie przeciwbólowe ibuprofenu i lizynianiu ibuprofenu porównano w niedawno opublikowanym badaniu klinicznym, którego wyniki dostarczają innych informacji na temat zalet farmakokinetycznych lizynianiu ibuprofenu.

Ibuprofen to popularny i powszechnie stosowany niesteroidowy lek przeciwzapalny, stosowany w leczeniu ostrego bólu o nasileniu łagodnym do umiarkowanego. Będąc kwasem, ibuprofen rozpuszcza się powoli w kwaśnym środowisku żołądka, tak że maksymalne stężenie w osoczu jest niekiedy osiągane dopiero 90 minut po przyjęciu. Ponieważ szybki początek działania jest kluczowy w leczeniu ostrego bólu, opracowano nowe postaci ibuprofenu w celu umożliwienia szybszego wchłaniania, a poprzez to szybszej biodostępności po podaniu doustnym. Należą do nich tabletki musujące, płynne preparaty lub sól lizynowa i argininowa kwasu ibuprofenu. Maksymalne stężenie w osoczu w przypadku tych nowych postaci jest prawdopodobnie osiągane już 29 do 40 minut po przyjęciu. Niemniej wartości te zazwyczaj odnoszą się do przyjęcia leku na czczo po poszczeniu przez ponad 10 godzin.

Do tej pory istnieje niewiele danych dotyczących bezpośredniego porównania ibuprofenu i lizynianu ibuprofenu 

Metaanaliza opublikowana w 2014 roku wykazała, że szybko rozpuszczający się ibuprofen był bardziej skuteczny niż zwykły ibuprofen [2]. Niemniej ta metaanaliza była oparta na niewielkiej liczbie badań przeprowadzonych z zastosowaniem arginianu ibuprofenu i w żadnym z nich nie stosowano lizynianu ibuprofenu jako leku porównawczego. Dlatego też w omawianym badaniu badano działanie przeciwbólowe i początek działania ibuprofenu i lizynianiu ibuprofenu u pacjentów po przebytej operacji usunięcia zębów mądrości. Chirurgiczne usunięcie zębów mądrości jest szczególnie przydatne jako model bólu do oceny skuteczności niesteroidowych leków przeciwzapalnych i jest zalecane przez europejskie organy nadzorcze ds. leków do badań leków przeciwbólowych u pacjentów z ostrym bólem somatycznym. Powodem jest to, że operacja ta jest standardowym zabiegiem chirurgicznym, który wymaga jedynie znieczulenia miejscowego i który prowadzi do wystąpienia znacznego bólu pooperacyjnego, który może utrzymywać się do 48 godzin od przeprowadzenia zabiegu.

W badaniu klinicznym porównano ibuprofen i lizynian ibuprofenu u pacjentów z ostrym bólem

Do randomizowanego, kontrolowanego placebo, wieloośrodkowego, prowadzonego metodą podwójnie ślepej próby badania włączono dorosłych w wieku od 18 do 60 lat, u których przeprowadzono ekstrakcję jednego lub więcej zębów mądrości (zęby trzecie trzonowe). Zostali oni przydzieleni losowo w stosunku 2:2:1 do grupy otrzymującej lizynian ibuprofenu (683 mg, co odpowiada 400 mg ibuprofenu), ibuprofen (400 mg) lub placebo. Pacjenci otrzymali pojedynczą dawkę danego leku lub placebo po ustąpieniu działania leku znieczulającego miejscowo. Zmniejszenie nasilenia bólu (uśmierzenie bólu; ang. pain relief, w skrócie PAR) było zgłaszane przez pacjentów na 5–punktowej skali (od 0 = brak uśmierzenia bólu do 4 = całkowite uśmierzenie bólu). Nasilenie bólu podawano na 100 mm wizualnej skali analogowej. Każdy z obydwu parametrów zapisywano sukcesywnie przez okres od 15 minut do 6 godzin od podania. Pierwszorzędowym punktem końcowym dotyczącym skuteczności była uśredniona suma punktów uzyskanych w zakresie PAR po 6 godzinach (TOTPAR). Zapisywano również początek działania i działania niepożądane.

Brak nadrzędności lizynianu ibuprofenu

Spośród 351 pacjentów włączonych do badania 141 otrzymało lizynian ibuprofenu, 139 ibuprofen, a 71 placebo. W porównaniu z placebo obydwa leki istotnie zmniejszały nasilenie bólu 15 minut po przyjęciu i przez cały okres 6 godzin. Suma punktów TOTPAR w grupie otrzymującej lizynian ibuprofenu wynosiła 19,57 w porównaniu z 19,96 w grupie otrzymującej ibuprofen oraz 8,27 w grupie otrzymującej placebo. Lizynian ibuprofenu był w istocie znacznie bardziej skuteczny niż placebo, ale jego działanie było porównywalne z działaniem ibuprofenu (patrz ryciny). Nie obserwowano również mierzalnej istotnej różnicy między ibuprofenem i lizynianem ibuprofenu w zakresie wystąpienia początku działania (tabela). Obydwa leki były dobrze tolerowane. Wszystkie działania niepożądane (zdarzenia niepożądane) miały nasilenie łagodne do umiarkowanego. W badaniu wykazano zatem, że lizynian ibuprofenu nie wykazuje nadrzędności nad ibuprofenem w zakresie działania przeciwbólowego, początku działania lub tolerancji u pacjentów z pooperacyjnym bólem zęba.

Inne możliwości uzyskania szybszego początku działania ibuprofenu

Jak już wspomniano, nowoczesne preparaty ibuprofenu, takie jak tabletki musujące, kapsułki zawierające płynny ibuprofen lub lizynian ibuprofenu, zdecydowanie wykazują szybszą biodostępność, jednak wymaga to na ogół przyjęcia na czczo po około 10 godzinach niespożywania pokarmów. Zatem w jaki sposób można by uzyskać szybsze i bardziej nasilone działanie ibuprofenu? Jedną z możliwości jest skojarzenie z innym lekiem przeciwbólowym, takim jak paracetamol. Różne mechanizmy działania umożliwiają uzyskanie bardziej nasilonego działania przeciwbólowego w przypadku skojarzenia tych dwóch substancji czynnych aniżeli w przypadku zastosowania pojedynczych leków. Inną możliwością jest skojarzenie z kofeiną. Kofeina, jako koanalgetyk, może przyczynić się do większej skuteczności w uśmierzaniu bólu. W jednym z badań naukowych skojarzenie 400 mg ibuprofenu ze 100 mg kofeiny wykazało bardziej nasilone i szybsze działanie niż w przypadku stosowania samego ibuprofenu[3]. Stąd też skojarzenie ibuprofenu z paracetamolem lub kofeiną może być skuteczniejszym sposobem na zwiększenie nasilenia działania przeciwbólowego niż stosowanie lizynianu ibuprofenu.

_{Konflikt interesów: T. Weiser jest pracownikiem firmy Sanofi.}

_{Ujawnienie: Opracowanie i publikacja artykułu naukowego sfinansowane przez Sanofi Aventis Deutschland GmbH.}